UIT HET LEVEN 2024
Een overzicht van bekende en minder bekende mensen
die het afgelopen jaar zijn overleden
Kijk 3 januari naar de herhaling van het programma NOS Uit het Leven 2024 om 13.25 op NPO2 of bekijk de uitzending later via NPO Start/NPO Plus.
Ziet u kromme zinnen op bepaalde pagina’s?
Controleer of u een Google Translate plug-in aan heeft staan.
Eva Hermans-Kroot (26)
Eva hoort op 22-jarige leeftijd dat ze ongeneeslijke longkanker heeft. Het is pure pech. Via @longeneeslijk op Instagram vertelt ze over haar leven en is ze met haar kracht, optimisme en levenslust een inspiratiebron voor honderdduizenden volgers. Ze wordt bekend via het tv-programma Over Mijn Lijk en kort voor haar overlijden presenteert ze haar levensverhaal in het boek Longeneeslijk. Na haar dood is er een bijzonder eerbetoon: haar lievelingsnummer Better Days van Dermot Kennedy wordt uit het niets op nummer 6 in de Top2000 gestemd.
“Plan niet heel je toekomst, leef je leven nu”
Wieteke van Dort (81)
De actrice en zangeres speelt talloze rollen in tv-series voor kinderen. Naast Oebele en J.J. De Bom is er de Stratenmakeropzeeshow, waarin ze naast Aart Staartjes en Joost Prinsen optreedt als ‘de deftige dame’. Tot op hoge leeftijd speelt en zingt ze in sketches in Het Klokhuis.
De meeste bekendheid krijgt ze met haar alter ego Tante Lien, met grijze pruik en Indisch accent. Eind jaren 70 heeft ze haar eigen Late Late Lien Show, een programma over weemoed en verlangen naar Nederlands-Indië, waar ze zelf is geboren. Ze overlijdt een week na de dood van haar man, met wie ze 55 jaar was getrouwd.
Liam Payne (31)
De Britse zanger is pas 16 als hij via zijn deelname aan X-Factor terechtkomt in boyband One Direction. De band is meteen een doorslaand succes en miljoenen meisjes adoreren de vijf zangers. In 2016 stopt de band en gaan ze solo verder. Ook Payne brengt een soloalbum uit. Hij worstelt met drugs- en alcoholproblemen en hij wordt beschuldigd van huiselijk geweld. Zijn plotselinge dood, door een val van een hotelbalkon in Buenos Aires, leidt tot groot verdriet bij zijn fans.
Michaela DePrince (29)
De sterdanseres van het Nationale Ballet is door haar bijzondere levensverhaal een rolmodel voor velen. Ze is geboren in Sierra Leone en verliest als peuter beide ouders. In het weeshuis wordt ze mishandeld en gepest vanwege witte vlekken op haar huid. Een Amerikaans echtpaar adopteert haar en moedigt aan om haar droom na te jagen: ballerina worden. Ze ervaart veel obstakels vanwege haar huidskleur en huidziekte, maar in Europa breekt ze door. “Met haar kunst raakte ze ontelbare harten", schrijft het Nationale Ballet.
"Je kunt zijn wie je wilt zijn en je kunt zo groot dromen als je maar wilt"
Jan Cremer (84)
Met zijn debuutroman ‘Ik Jan Cremer’ veroorzaakt de auteur in 1964 een schokgolf in de Nederlandse literatuur. Er wordt schande gesproken van zijn rauwe taal en de expliciete seksscènes. Cremer weet zichzelf en zijn boek goed te verkopen. ’Een onverbiddelijke bestseller’ zet hij op de cover. En het werkt, (bijna) iedereen wil het lezen. Zijn roman wordt met 15 miljoen verkochte exemplaren een wereldwijd succes. Cremer is behalve schrijver ook schilder, journalist en theatermaker.
“Ik heb gewoon een goed boek geschreven dat ik zelf wilde lezen”
Johan Neeskens (73)
Neeskens is de onvermoeibare spelversneller op het middenveld en berucht om zijn snoeiharde penalty’s. ‘De Nees’ speelt samen met Johan Cruyff een grote rol in de successen van Ajax en het Nederlands elftal in de jaren zeventig. In de verloren WK-finale van 1974 scoort hij met een penalty het enige doelpunt tegen West-Duitsland. “Je speelde met twaalf man met Johan Neeskens in het team, hij was een alleskunner”, zegt Jan Mulder, oud-ploeggenoot bij Ajax. “ Neeskens is later ook geliefd als voetballer bij FC Barcelona.
“Ik speel hard, maar niet gemeen”
Franz Beckenbauer (78)
De Johan Cruyff van het Duitse voetbal, wordt hij wel genoemd. ‘Der Kaiser’ is een legende, hij inspireert generaties lang Duitse fans, eerst als speler en later als coach. In 1974 is hij aanvoerder van het Duitse elftal dat de nog altijd veelbesproken WK-finale wint van Nederland. In 1990 wint hij als bondscoach met Duitsland de wereldtitel. Grote successen behaalt hij ook als coach bij Olympique Marseille en Bayern München.
“Johan Cruyff was de betere voetballer, maar ik ben wereldkampioen”
Judith de Kom (93)
Ze zet zich een leven lang in voor eerherstel voor haar vader, de Surinaamse schrijver, vrijheidsstrijder en verzetsman Anton de Kom. Hij streed tegen kolonialisme en racisme, maar werd in 1933 door de Nederlandse autoriteiten van Suriname naar Nederland verbannen. Mede dankzij haar inzet krijgt Anton de Kom een plek in de Nederlandse canon en komt er een gedenksteen in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Ook krijgt ze excuses van de Nederlandse regering voor de manier waarop haar vader is behandeld.
Frans de Waal (75)
De vooraanstaande wetenschapper weet alles van het gedrag van apen. Al vroeg in zijn carrière is het voor hem duidelijk: dieren en mensen verschillen niet zo veel. In zijn studies toont hij aan hoe diep de gevoelswereld van dieren is en dat bij apen, maar ook bij andere zoogdieren, verzoening voorkomt om de relaties te herstellen. In zijn meest recente studie toont hij aan dat er ook bij apen genderdiversiteit is en dat deze dieren niet buiten de groep vallen.
"De mens kan niet fundamenteel anders zijn dan een dier"
Sjoukje Dijkstra (82) en Joan Haanappel (83)
De twee grootheden in het kunstrijden maken in de jaren vijftig de sport populair in Nederland. Dijkstra is met haar sprongkracht de succesvolste, Haanappel de elegantste.
Haanappel wordt vier keer Nederlands kampioen. Vanaf 1959 wordt ze voorbijgestreefd door Dijkstra. Die haalt vijf Europese titels, drie wereldtitels en olympisch goud in 1964. De twee vriendinnen delen ook na hun sportcarrière een leven lang lief en leed. Haanappel richt, met hulp van Dijkstra, een stichting op voor jonge talenten in het kunstrijden.
Jan van Veen (79)
Wat ooit begon als grap, blijkt een formule waarmee de presentator decennialang succes heeft. Met zijn kenmerkende diepe stem leest hij op gedragen toon romantische gedichten van luisteraars voor in zijn radioprogramma Candlelight, Op de achtergrond is steevast de trage vioolmuziek van Mantovani’s Greensleeves te horen. De populariteit van het programma is volgens Van Veen te danken aan de herkenning die het oproept: “Het gaat over verdriet en ellende waarbij je denkt, verrek, ik heb precies hetzelfde meegemaakt.”
Peter Higgs (94)
De Britse natuurkundige is wereldberoemd vanwege het Higgs-deeltje, een fundamenteel deeltje in de natuurkunde. Higgs voorspelt in 1964 dat er een deeltje moet zijn dat massa geeft aan alle andere deeltjes. Zonder massa zou alle materie door elkaar vliegen met de snelheid van het licht. Pas in 2012 wordt het bestaan van het Higgsdeeltje door onderzoeksinstituut CERN daadwerkelijk aangetoond. In 2013 krijgt Higgs er samen met een collega de Nobelprijs voor de Natuurkunde voor.
Tonke Dragt (93)
Ze schrijft boeken die al door generaties kinderen worden verslonden. Met haar bekendste boek ‘De brief voor de koning’, over de avonturen van aankomend ridder Tiuri, bereikt ze ook internationaal een groot publiek. In 2004 krijgt ze er de Griffel der Griffels voor, de onderscheiding voor het beste kinderboek van de afgelopen vijftig jaar. Er komt een Netflixserie gebaseerd op haar boek (2020). Dragt heeft er de nodige kritiek op, maar vindt de paarden in de serie ‘geweldig mooi’
“Als je schrijft moet je zelf ook in spanning blijven: hoe loopt het af”
James Earl Jones (93)
Jones acteert in talloze films en wint vele prijzen, maar zal vooral herinnerd worden om zijn stem. Vanaf 1977 vertolkt hij de stem van de duistere en wrede Darth Vader in de Star Wars-films. Hij is ook de stem van de wijze leeuw Mufasa, in The Lion King. Als kind heeft Jones nog last van stotteren, maar het voordragen van poëzie en toneelteksten helpen hem eroverheen. Jones heeft toestemming gegeven om zijn stem met hulp van AI te gebruiken voor toekomstige Star Wars-episodes.
Dries (93) en Eugenie (93) van Agt
De eigenzinnige Brabander rolt in 1971 bij toeval als minister de politiek in en blijft daar elf jaar. Eerst bij de KVP, wat later het CDA wordt. Vijf jaar lang is hij premier in drie kabinetten. De kleurrijke politicus staat bekend om zijn ongewone taalgebruik en zijn voorliefde voor wielrennen. Vanaf begin deze eeuw werpt hij zich op als pleitbezorger van de Palestijnse zaak.
Op hoge leeftijd kiest hij voor euthanasie samen met zijn vrouw Eugenie, met wie hij 65 jaar was getrouwd. Ze overlijden hand in hand.
“Zowel het geloof als de wet houdt de moraal hoog. Alleen geeft het geloof de bovengrens van ons zedelijk leven aan, en de wet de ondergrens.”
Maggie Smith (89)
Ze speelt de rol van de strenge, maar rechtvaardige professor Minerva Anderling in de populaire Harry Potter-films. En in de tv-hit Downton Abbey is ze Lady Violet, de oudere stekelige dame met de doordringende blik. Naast die bekende rollen heeft ze een imposante acteercarrière met vele onderscheidingen, zowel op toneel als op de filmset. In 1970 krijgt ze een Oscar voor haar rol als idealistische lerares in The Prime of Miss Jean Brody. Een meer recente rol is die van Mother Superior in de Sister Act-films.
"Ik verdraag geen dwazen, dan word ik stekelig. Daarom ben ik best goed in het spelen van stekelige oudere dames"
Alexej Navalny (47)
De dood van de Russische politieke tegenstander van president Poetin maakt grote indruk, zowel in Rusland als in de rest van de wereld. In 2020 overleeft hij ternauwernood een aanslag met zenuwgas door de Russische geheime dienst. In 2021 wordt hij na een schijnproces veroordeeld tot 19 jaar cel. Ook vanuit de Russische gevangenis blijft hij Poetin tot zijn dood bekritiseren. Volgens onderzoekers is hij daar opnieuw vergiftigd. Zijn graf trekt vele bewonderaars. “Aleksej heeft iedereen moed gegeven”, zegt een van hen.
Def Rhymz (53)
De rapper scoort zijn grootse hits rond de eeuwwisseling: Doekoe (1999) en Schudden (2000), een bubbeling-remix van het nummer Love Come Home van DJ Jean. Met het succes komt zijn grootste droom uit. “Ik wilde dat mensen mijn liedjes konden nazingen”, zegt hij in een interview. Dennis Bouman, zoals hij echt heet, wordt in Suriname geboren, maar groeit op in de Rotterdamse wijk Crooswijk. Daar is ter nagedachtenis aan de rapper een muurschildering gemaakt.
Eugènie Herlaar (84)
Herlaar vindt het in de jaren 60 gek dat er geen vrouwenstem te horen is bij de NTS (de voorloper van de NOS). Ze schrijft de hoofdredactie van het Journaal een brief en wordt uitgenodigd voor een screentest. En met succes. In 1965 is ze de eerste vrouw die als nieuwslezer aan de slag gaat bij het Journaal en ook de eerste journaalpresentator van kleur. Ze krijgt in 1966 een prijs voor haar goede articulatie en wordt geroemd om haar ‘fluwelen stem’.
“Ze noemden me een doorbraakvrouw, maar ik zie mezelf niet als feministe”
André Hissink (104)
“Ik heb veel geluk gehad", blikt de voormalig vlieger van het Dutch Squadron van de Britse Royal Airforce terug op zijn oorlogsjaren. Hissink vlucht naar Engeland na het bombardement op Rotterdam in 1940, wordt in de VS opgeleid tot navigator en bommenrichter en voert daarna vanuit Groot-Brittannië tientallen bombardementsvluchten uit. “Als we gingen vliegen, verloren we elke keer wel een vriend.” Ook de bruggen van Venlo zijn een doelwit, maar ze worden niet geraakt. “Van onze hoogte waren ze maar een streepje."
Quincy Jones (91)
De veelzijdige muziekgrootheid met een immens oeuvre groeit op in Chicago. Hij wil gangster worden, totdat hij bij een inbraak op een piano stuit: “Toen wist ik: dit is mijn leven.” Hij wordt jazzmuzikant, ontdekt zijn talent voor het arrangeren van muziek en werkt samen met gevierde muzikanten als Ray Charles, Frank Sinatra en Aretha Franklin. Grote successen behaalt hij met Michael Jackson met de albums Thriller en Bad. Hij maakt ook Soul Bossa Nova, dat jaren later als themanummer wordt gebruikt in de Austin Powers-films.
Iris Apfel (102)
Het Amerikaanse mode-icoon staat bekend om haar opvallende verschijning: kleurrijke kleding, grote bril en rode lippenstift. De extravagante Apfel is haar leven lang met kunst en kleding bezig, maar wordt pas wereldwijd ‘ontdekt’ als ze al dik in de tachtig is. Ze is dan het middelpunt van een tentoonstelling in New York. Ze is een geliefd binnenhuisdecorateur en zet met haar man een stoffenfirma op. Samen krijgen ze wereldwijd opdrachten, onder meer voor het Amerikaanse Witte Huis.
"Het leven is grijs en saai. Dan kan je op z’n minst een beetje plezier maken terwijl je jezelf aankleedt"
O.J. Simpson (76)
Hij is een bekende American footballspeler en acteur, onder meer in The Naked Gun. Wereldberoemd wordt hij als hij ervan verdacht wordt zijn ex-vrouw Nicole Brown en haar vriend Ronald Goldman te hebben vermoord. Miljoenen mensen wereldwijd volgen de rechtszaak. Simpson wordt vrijgesproken, maar in 1997 in een civiele rechtszaak alsnog aansprakelijk gesteld voor de dood van het paar. Aan de eis een schadevergoeding van 33,5 miljoen dollar te betalen zal hij nooit voldoen.
Kijk voor een uitgebreid overzicht vanmiddag naar NOS Uit Het Leven 2024 op NPO 2. Daarin brengt Dione de Graaff een ode aan bekende en minder bekende mensen die in het afgelopen jaar zijn overleden. In de uitzending is onder andere ook aandacht voor muziekproducent Hans van Hemert, handwerkkoningin Henriette Beukers, de vrouw achter de poppen van de Fabeltjeskrant en het verhaal van de 'zwaaioma' uit Zeist.
Herhaling vrijdag 3 januari
13.25 NPO2
Of kijk de uitzending terug op NPO Start
Colofon
Redactie
Mirjam van Elburg
Chrisje Sterk
Design
Thijs Geritz
Beeldredactie
Olaf Hartjens
Built with Shorthand