De uithongering
van een mens
Eén op de drie Gazanen
heeft dagenlang niets te eten
In Gaza verslechtert de voedselsituatie met de dag. Tussen mei en juli verdubbelde het aantal huishoudens met extreme honger.
Meer en meer mensen sterven door gebrek aan eten, zegt VN-voedselmonitor IPC. Israël laat al maanden maar zeer beperkt noodhulp Gaza binnen.
In dit verhaal laten we zien wat langdurige honger met een lichaam doet.
Voor de zeer jonge populatie in de Palestijnse enclave heeft de ondervoeding ernstige en langdurige gevolgen. Dat zeggen experts tegen de NOS.
Een lichaam haalt energie uit voedsel door koolhydraat- en vetverbranding. Eet iemand langere tijd niet, dan haalt het lichaam ook energie uit lichaamsvet. De lever produceert meer suiker.
Na een langere periode worden ook eiwitten uit spieren gebruikt voor energie. De spierkracht vermindert, wat kan leiden tot vermoeidheid, hoger risico op vallen, maar ook verminderde werking van hart- en longspieren.
Ook het immuunsysteem verzwakt: iemand is niet alleen vatbaarder voor infecties, maar herstelt ook minder goed. Hetzelfde geldt voor wonden.
In de praktijk overlijden ondervoede mensen vaak door infectieziektes, maar ook door orgaanfalen.
De organen raken in de problemen. Het lichaam verlaagt het energieverbruik om gewichtsverlies tegen te gaan. Duurt dit te lang, dan functioneren organen minder. Mensen voelen zich beroerd, hebben mentale klachten en zijn zwak.
Bij ernstig ondergewicht klopt het hart langzamer. Mensen kunnen duizelig zijn en een lage bloeddruk hebben. Drink je ook weinig, dan functioneren nieren minder en worden afvalstoffen onvoldoende gefilterd.
Welke organen in de problemen raken en uiteindelijk uitvallen, verschilt per persoon.
Op termijn daalt de bloedsuiker. Wordt die te laag, dan kun je zelfs in coma raken, al kan dat weken tot maanden duren. Bij kinderen gebeurt dit sneller.
Het meest zichtbare aan ondervoeding is vermagering, verlies van spiermassa en ophoping van vocht in het lichaam - bij kinderen zichtbaar in ‘hongerbuikjes’.
Minder zichtbaar aan ondervoeding is het tekort aan vitamines en mineralen. Dat kan leiden tot grote, zelfs onomkeerbare problemen zoals neurologische schade, of achterstanden in groei en mentale ontwikkeling.
Iemand die ondervoed is, kan niet meteen weer gaan eten. Dat moet geleidelijk gebeuren, anders raken de waardes van zogeheten elektrolyten (kalium, magnesium en fosfaat) en van vitamine B1 verstoord. Dit kan ernstige gevolgen hebben, zoals hartfalen, epileptische aanvallen en blijvende neurologische schade. Te snel te veel gaan eten kan zelfs dodelijk zijn.
Het veiligst is om langzaam weer te beginnen met voedsel toedienen. Bepaalde soorten voedsel zijn hiervoor geschikter dan andere: brood is bijvoorbeeld hoog in koolhydraten, en is minder geschikt. Volgens hulporganisaties als het Rode Kruis is het dan ook noodzaak dat er niet alleen houdbaar voedsel, maar ook vers eiwit- en vetrijk voedsel binnenkomt.
Zwangere vrouwen en kinderen worden door langdurige ondervoeding zwaar getroffen. Ze lopen een hogere kans om te overlijden, en overleven ze het wel, dan zijn er levenslange gevolgen.
Uit onderzoek blijkt dat een kind van wie de moeder tijdens de zwangerschap ondervoed was, minder goed ontwikkelde hersenen en organen heeft. Het heeft verminderd cognitief vermogen en presteert slechter op school. Ook is de kans op hart- en vaatziekten, diabetes, en mentale ziekten als schizofrenie groter.
Ook krijgen vrouwen die ondervoed waren nog voor ze zwanger werden, vaak een kind met een te laag geboortegewicht, dat de rest van het leven kleiner blijft.
De effecten van deze langdurige ondervoeding in de Gazastrook kunnen dus nog generaties doorwerken.
Verantwoording
Voor dit verhaal spraken wij met:
Prof.dr. Mireille Serlie, hoogleraar inwendige geneeskunde AmsterdamUMC
Dr. Kim Maasen, onderzoeker Humane Voeding en Gezondheid, Wageningen University & Research
Rode Kruis
Foto's: Getty Images, AFP
Built with Shorthand