De kinderen van de Holocaust
Lex, 8 jaar, Mindel, 3 jaar en Andries, 15 jaar. Kinderen die een gewoon leven leidden, buiten speelden of naar school gingen. Maar tijdens de Tweede Wereldoorlog werden ze door de nazi's opgepakt en vermoord, omdat ze Joods waren. Zo'n 18.000 Joodse kinderen uit Nederland vonden de dood in concentratiekampen. In deze special geven we een aantal kinderen die slachtoffer werden van de Holocaust een gezicht.
Lion en Hans Nico Rippe
20 en 17 jaar
Lion en Hans Nico komen uit Rotterdam. Ze voetballen bij Sparta. En ze gaan graag naar zee. In de winter zijn ze dol op schaatsen. Het gezin duikt in 1942 in Gelderland onder, maar wordt al snel verraden. In het vernietigingskamp Sobibor in Polen moet het hele gezin direct naar de gaskamer. Hans Nico is dan 17 jaar, zijn broer Lion 20.
Jacob Vischjager
4 jaar
Jacob zit al vroeg in de oorlog ondergedoken in Amersfoort. Zijn onderduikouders hebben van die tijd een fotoboekje gemaakt. Zijn moeder mist haar zoon enorm en haalt hem op. Zijn onderduikouders kunnen maar met moeite afscheid nemen van hun Japie. Nog datzelfde jaar, het is dan 1942, wordt Jacob opgepakt en vermoord in Auschwitz. Hij is dan 4 jaar.
Anna Bannet
13 jaar
Anna woont met haar ouders en broer in Rotterdam. Ze vluchten na het bombardement op de stad in 1940 naar Dordrecht. Lang blijven ze er niet, het gezin probeert naar het veilige Zwitserland te vluchten. Anna en haar moeder worden tijdens hun vlucht in Frankrijk opgepakt en naar Auschwitz gestuurd en in 1943 vermoord. Haar vader en broer overleven de oorlog.
Charles en Elly Levie
15 en 10 jaar
Dit zijn Charles en Elly Levie. Met hun hond Max. Ze komen uit Spijkenisse waar hun vader een winkel heeft. Charles zit op de Joodse Mulo in Rotterdam. Als het gezin wordt opgepakt, blijft Max alleen achter. Op de stoep blijft hij op het gezin wachten. Uiteindelijk ontfermt de kolenboer zich over hem. Charles is 15 jaar en zijn zus Elly 10 als zij in de gaskamers van Auschwitz worden vermoord.
De Holocaust
De Holocaust was de systematische vervolging en vernietiging van de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog door het Duitse nazi-regime. Driekwart van de Nederlandse Joden zijn vermoord, in totaal ruim 102.000. Ook meer dan 200 Sinti en Roma uit Nederland zijn omgebracht vanwege hun afkomst.
Suzanne Hochherr
2 jaar
De ouders van Suzanne vluchten eind jaren 30 uit nazi-Duitsland naar Nederland. Hun dochter Suzanne wordt op 1 september 1939 geboren in Amsterdam, op de dag dat Duitsland Polen binnenvalt en de Tweede Wereldoorlog begint. Op 15 juli 1942 wordt het gezin met het eerste transport uit Nederland naar Auschwitz gedeporteerd. Suzanne en haar moeder worden kort na aankomst vergast, haar vader een maand later.
Roosje van Hal en Nehemia Levy Cohen
1 en 2 jaar
Eind januari 1943 liggen de meisjes Roosje en Nehemia in de kinderkliniek van het Academisch Ziekenhuis in Groningen. Ze zijn zo ziek dat ze vanuit kamp Westerbork, waar ze gevangen zitten, naar Groningen zijn gebracht. Ze knappen in het ziekenhuis goed op en gaan weer terug naar Westerbork. Niet veel later moeten ze op transport naar Sobibor. Daar worden ze direct na aankomst vergast.
Gretha en Jacob Cohen
11 en 7 jaar
Gretha en Jacob wonen in de bloemenbuurt in Den Haag. Ze spelen graag buiten en gaan naar de school in hun wijk. Als het gezin in kamp Westerbork terechtkomt, schrijft hun moeder aan bekenden een briefkaart. Ze vraagt hen om eten. Een paar dagen later moeten de kinderen met hun moeder op transport naar Auschwitz. Daar worden ze vermoord. Gretha is 11 jaar oud, Jacob is 7 jaar.
Andries Gobes
15 jaar
Andries Gobes komt uit Amsterdam. Zijn moeder is naaister en zijn vader is diamantbewerker. Het gezin komt zoals zoveel Joodse families in doorgangskamp Westerbork terecht. Op 31 augustus 1943 moeten Andries en zijn moeder samen met meer dan 900 andere Joden op transport naar Polen, naar Auschwitz. Drie dagen duurt de gedwongen reis, en bij aankomst worden ze direct vergast. Andries is dan 15 jaar oud.
De kampen
Per trein werden Joden, Sinti en Roma vanuit kamp Westerbork in Drenthe gedeporteerd naar concentratiekampen in Polen, Duitsland of Tsjechië. Ze wisten niet wat hen daar te wachten stond. De meeste kinderen werden direct na aankomst vergast. Veel Joden uit Nederland kwamen terecht in Auschwitz of Sobibor. Maar ook in andere kampen zoals Bergen-Belsen, Theresienstadt en Neuengamme.
Edo en Lex Hornemann
12 en 8 jaar
Edo en Lex groeien op in Eindhoven. Hun vader werkt daar bij Philips. De broers worden opgepakt en komen via Auschwitz terecht in het concentratiekamp Neuengamme. Daar worden de jongens gebruikt voor medische experimenten. Als de oorlog bijna is afgelopen willen de Duitsers de sporen van hun daden wissen. De doodzieke broers worden in een schoolgebouw samen met andere kinderen opgehangen. Edo en Lex zijn dan 12 en 8 jaar oud.
Mindel en Perl Berglas
3 jaar
De tweeling Mindel en Perl uit Scheveningen speelt graag de hele dag samen. Als ze bij een razzia worden opgepakt, moeten de kleine meisjes heel hard huilen. Samen met hun moeder komen Mindel en Perl in Westerbork terecht, waarna ze naar het vernietigingskamp Auschwitz worden gestuurd. Drie dagen en nachten zitten ze in een overvolle trein. In Auschwitz wacht de gaskamer.
Charlotte Rechtschaffen
17 jaar
Elf jaar is Charlotte als haar ouders haar vanuit Duitsland op de trein naar Nederland zetten. Ze hopen dat hun dochter daar veiliger is. Charlotte, die erg van dansen houdt, komt bij een pleeggezin in Roermond terecht. Als zij op een dag thuiskomt, is de voordeur dicht. De pleegfamilie is ondergedoken en laat Charlotte aan haar lot over. Voor het laatst is zij gezien in concentratiekamp Bergen-Belsen. Of zij daar of elders is vermoord, is onbekend.
Marie Majerowicz
1 jaar
Dit is Marie. Ze is geboren in kamp Westerbork. Haar ouders hebben elkaar daar ontmoet. Het gezin moet mee op een van de laatste transporten uit Westerbork. Vader, moeder en Marie komen terecht in concentratiekamp Theresienstadt en daar scheiden hun wegen. Peuter Marie en haar moeder gaan niet veel later naar Auschwitz, waar ze worden vermoord. Haar vader sterft vlak voor de bevrijding in concentratiekamp Buchenwald.
Holocaustherdenking
Alle Nederlandse slachtoffers van de Holocaust worden vandaag herdacht in Amsterdam, bij het Spiegelmonument in het Wertheimpark. De NOS doet om 11.05 uur live verslag van de jaarlijkse herdenking op NPO 1, NOS.nl en de NOS-app. In de avond is er een uitgebreide terugblik om 17.40 uur op NPO 2.
Colofon
Redactie
Marieke de Vries
Mirjam van Elburg
Beeldredactie
Hendri Tolboom
Design
Thijs Geritz
Eindredactie
Ellen van Dalen
Met dank aan: Collectie Joods Museum, Haags Gemeentearchief, Historische Vereniging Bennekom, Regionaal Archief Dordrecht, Stichting Het Hornemann Huis, Streekarchief Voorne-Putten, United States Holocaust Memorial Museum.
Muziek: Lumen, door Anne Maartje Lemereis in opdracht van Mallet Collective & Bachfestival Dordrecht in 2020/2021.
Built with Shorthand