1 miljoen monden,
4 voedselpunten
Wat gebeurt er bij de distributiepunten
van de Gaza Humanitarian Foundation?
Nadat elf weken lang al het voedsel richting Gaza was tegengehouden, opende de Gaza Humanitarian Foundation (GHF) eind mei haar eerste distributiepunt. De Israëlisch-Amerikaanse organisatie is de enige organisatie die voedsel levert aan de Gazanen. Volgens Israël is dit de manier om voedselhulp uit handen van Hamas te houden.
Het plan werd door hulporganisaties direct met grote zorg ontvangen: volgens hen is het echte doel om Palestijnen te verdrijven uit Noord-Gaza. Hulpverlening zou hiermee een wapen worden.
Acht weken later blijken die zorgen terecht. Bij de GHF-punten, bij hulpkonvooien of onderweg naar hulp zijn volgens tellingen van de VN 1054 hulpzoekenden gedood door het Israëlische leger en dat aantal stijgt bijna elke dag.
Eind mei en begin juni opende GHF vier distributiepunten, de zogenoemde Safe Distribution Sites (SDS). Drie daarvan zijn in het zuiden van de Gazastrook, één bij de zogenoemde Netzarim-corridor. Volgens het originele plan van GHF moet elk punt voedsel leveren aan 300.000 Gazanen - 1,2 miljoen in totaal. Naar schatting wonen nog zo'n 1,9 miljoen mensen in Gaza.
De beveiliging van de distributieplekken is in handen van een Amerikaans beveiligingsbedrijf. De beveiligers worden bijgestaan door het Israëlische leger, dat onder meer met soldaten, tanks en artillerie aanwezig is.
Sinds de opening van de distributiepunten zijn er problemen: het is vaak niet duidelijk of en wanneer de punten open zijn. Als ze wel open zijn, is het eten vaak binnen enkele minuten al op. Vaak draait dit uit op chaos.
Bijna elke dag worden er in en rond deze distributiepunten Palestijnen gedood door Israëlische militairen. Dat heeft veel te maken met de manier waarop de punten zijn opgezet.
"Honderden burgers worden als dieren in hokken gejaagd en worden daar als vee afgeslacht", aldus een voormalig woordvoerder van UNRWA.
De distributiepunten zijn grote betonnen vlaktes, omringd door hekken, prikkeldraad en wachttorens. Hulpzoekenden moeten tussen die hekken door om bij de hulpgoederen te komen.
De beveiliging van de punten is de verantwoordelijkheid van een Amerikaans bedrijf, UG Solutions. Op beelden is te zien hoe de beveiligers ingrijpen als ze de situatie te onrustig vinden: met pepperspray en flitsgranaten.
Volgens twee beveiligers die met persbureau AP spraken, wordt er ook met scherp geschoten: als waarschuwing bij de voeten en over de hoofden van hulpzoekenden, maar ook gericht op mensen.
Bij de paniek die hierbij ontstaat, zijn doden gevallen. Zo werden op 16 juli zeker negentien Palestijnen verdrukt tussen de hekken, toen er traangasgranaten op hen werden gegooid. GHF bevestigt deze doden.
"Het was chaos bij de poorten, er braken gevechten uit", zegt Ahmad Abu Amra, een ooggetuige. "De jongeren drongen naar binnen, sommigen vielen en konden niet meer opstaan."
"Wat vandaag gebeurde was geen hulp. Het was een slachtpartij in elke zin van het woord."
GHF erkent dat het uitdelen van voedsel chaotisch verloopt. De organisatie zegt dat het geweld wordt veroorzaakt door Hamasleden, die zich tussen de hulpzoekenden zouden ophouden.
De twee beveiligers van GHF die AP sprak, noemen de operatie ‘amateuristisch’ en ‘onverantwoordelijk’. Volgens hen is het beveiligingspersoneel ongekwalificeerd, niet gescreend en te zwaar bewapend.
In beelden die zij maakten is te horen dat een Amerikaanse beveiliger een Israëlische tank oproept. Even later is te horen hoe anderen juichend schieten op Palestijnen, waarbij zij iemand lijken te raken.
Ook het Israëlische leger wordt ingezet bij de distributiepunten. Op andere beelden is te zien dat er tanks rondrijden en dat in de buurt van GHF-punten wordt geschoten.
Sanaa al-Jaberi uit Khan Younis wilde eten halen. "Het punt ging open. Toen mensen begonnen te rennen, schoten ze met tanks en sluipschutters. We hielden onze tassen omhoog om te laten zien dat we voedsel wilden. Ze zeiden: kom om zes uur 's ochtends terug."
"Toen we terugkwamen, kwamen ze weer met tanks. Ze schoten in het rond op jonge mannen. Komen we voor voedsel of voor de dood? Ze praten niet met ons, ze schieten alleen."
Toen op 26 mei het eerste distributiepunt openging, werd het overrompeld door duizenden hulpzoekenden. Het Israëlische leger houdt sindsdien Palestijnen tegen op de route naar de punten, op ongeveer anderhalve kilometer afstand.
Pas als het distributiepunt opengaat, mogen de Palestijnen verder lopen, maar wel over de goedgekeurde paden.
Iedereen die hiervan afwijkt, wordt gezien als een bedreiging, ook als ze dit doen om een weg af te snijden of als ze verdwalen.
Op satellietbeelden is te zien dat er Israëlische legervoertuigen staan opgesteld vlak bij de route tussen een vluchtelingenkamp en het voedselpunt.
Israëlische militairen zeggen in interviews met The Wall Street Journal dat zij met machinegeweren en zelfs artillerie schieten op mensen die van het pad afgaan.
Als er groepen mensen achter staan, lopen die ook het risico om geraakt te worden, zeggen de militairen.
Volgens het Israëlische leger is het beleid om alleen gericht op Palestijnen te schieten als zij een bedreiging vormen voor de militairen, maar ooggetuigen, hulpverleners en zelfs Israëlische militairen zeggen dat er wel degelijk wordt geschoten op mensen die geen gevaar vormen.
Tegen de zender Channel 4 vertelt een Britse chirurg in Zuid-Gaza over een patroon dat hij en collega’s zien: in het ziekenhuis komen vooral tienerjongens binnen, met schotwonden op specifieke lichaamsdelen. Zij werden bij GHF-distributiepunten beschoten.
"Afgelopen zondag kwamen er vier tienerjongens binnen die allemaal in hun kruis waren geschoten. Het lijkt bijna een spel: vandaag is het het hoofd, morgen de buik."
Een bijkomend probleem is de tijdsdruk waaronder de Palestijnen moeten handelen. Volgens uitingen van GHF zijn de toegangspoorten van de distributiepunten maar enkele minuten per keer geopend. Ook zijn niet alle punten in gebruik.
Via Facebook, Telegram en Whatsapp maakt GHF bekend hoe laat de poorten opengaan. Dit tijdstip is elke dag anders. Wanneer de voedselpakketten op zijn of als het punt om een andere reden sluit, wordt dat ook via sociale media aangegeven.
Dit is problematisch: in grote delen van Gaza is geen of weinig internet.
Op 3 juli waren de poorten van het distributiepunt bij Khan Younis alleen open tussen 8:58 uur en 9:05 uur: 7 minuten dus.
Uit ooggetuigenverklaringen blijkt dat de berichten ook niet altijd kloppen. "Ze zeiden dat er om negen uur 's ochtends hulp zou zijn", zegt Mohammed Barbakh uit Khan Younis. "Blijkbaar was het al open sinds zeven uur. Toen wij daar kwamen, zag ik sluipschutters een voor een op mensen schieten."
"Gisteren vroeg mijn zoon me waarom ik niet weer naar het distributiepunt ging. Ik zei hem: er is daar alleen dood. We worden voor de gek gehouden, er is daar geen eten of drinken. Het is allemaal een leugen."
Al deze problemen zijn terug te brengen tot twee kernpunten: er zijn te weinig distributiepunten om iedereen te voeden en de punten liggen te ver in gemilitariseerd gebied.
De vier distributielocaties zijn diep in door Israël bezet gebied. Dit leidt ertoe dat Palestijnse hulpzoekenden in direct contact komen met Israëlische militairen. Bij de meer dan 400 locaties waar de VN voedsel uitdeelde, was dit niet het geval.
Veel hulporganisaties stellen dat de problemen opzettelijk zijn gecreëerd. Door de hulpposten alleen in het zuiden te plaatsen, worden Gazanen gedwongen het noorden te verlaten. Volgens de hulporganisaties is dat het doel: de Palestijnen verdrijven.
Als de Gazanen dit alles hebben doorstaan en een voedselpakket in handen hebben: wat hebben ze dan?
Volgens GHF zit er in elk pakket genoeg eten voor 5,5 personen voor 3,5 dag. De organisatie claimt dat er in de afgelopen zes weken 80 miljoen maaltijden zijn uitgedeeld.
Hulporganisaties stellen dat dit bij lange na niet genoeg is. Volgens het World Food Programme van de VN heeft één op de drie mensen dagenlang niets te eten.
Volgens de directeur van GHF, Amerikaan Johnnie Moore, zijn de distributiepunten een groot succes. "Zo groot, dat kwaadaardige actoren een wereldwijde misinformatie-campagne hebben opgezet om het in diskrediet te brengen."
Maar de getuigenissen van Palestijnen liegen er niet om: "We vragen God en de internationale gemeenschap om deze dodelijke vallen te sluiten", zegt Ahmed Sindy, wiens broer werd doodgeschoten bij een distributiepunt.
"Mensen gaan erheen om hun honger en die van hun kinderen te stillen, en ze komen terug in lijkwaden."
Colofon
Redactie
Wouter Hoogland
Research
Wouter Hoogland en Yorick de Vries
Design
Froukje Visser
Eindredactie
Jurjen IJsseldijk en Margot Oosterwechel
Built with Shorthand